Kun je je kort voorstellen?
Ik studeer sociologie. Ik ben 21 jaar. Ik ben erg geïnteresseerd in whiteness-studies en
anti-racisme. Mijn hobby’s zijn dansen en sporten. Ik teken ook graag, ik ben daarnaast creatief
bezig en ik reis graag. Maar ja dat is nu niet echt aan de orde natuurlijk (lacht). Mijn papa is
Vlaams en mijn mama is Taiwanees. Ik ben dus een dubbelbloed. Een hybride zeg ik soms graag. En dat
is hoe ik mij identificeer. Mijn broer en mijn zus hebben dat iets minder. Ik ben meer bezig met
racisme. Dat zorgt ervoor dat ik racisme meer herken en me meer met mijn gemengde afkomst
identificeer. Ik ben vorig jaar op uitwisseling geweest naar India. Daar ben ik mij nog meer met
mijn roots beginnen te identificeren. Ondanks dat ik roots heb uit een ander Aziatisch land voelde
ik me daar tussen alle andere Aziaten deel van de groep. Mensen kwamen ook zo naar mij toe: “jij
bent Aziatisch en ik ben Aziatisch”. De drempel om met mij te spreken was veel lager voor hen dan
met iemand die wit is. Ze wisten namelijk dat ik bepaalde dingen beter zou begrijpen of
contextualiseren. ik heb ook nog veel contact met het deel van mijn Aziatische familie dat nog in
Taiwan zit.
Vertel eens over een racistisch of meerdere racistische voorvallen dat je hebt meegemaakt?
Het is vaak heel laagdrempelig en lijkt op het eerste zicht onschuldig. Als ik ga feesten, dan krijg
ik wel vaker de opmerking: “Je bent mijn type want je bent zo exotisch” of “Ik val wel op Aziaten”.
En ik vind dat echt een heel grote afknapper, omdat dat u stript van uw individualiteit. Dat is ook
gewoon heel raar om te horen. Hoe moet je daarop reageren? Weinig mensen zeggen dat dit echt
racistisch is, mensen zeggen al snel dat dit als compliment bedoeld is. Maar het is een
microagressie. Zo’n uitspraak toont en zegt impliciet: “Je bent geen deel van deze samenleving of je
bent anders, je bent niet zoals de rest.”
Ik vind dat wel altijd een heel moeilijke. Ik heb daar al discussies over gehad met vrienden. Je
kunt niet antwoorden dat het mega racistisch is. En het kan ook dat mensen misschien Aziatische
mensen mooier kunnen vinden omdat ze spleetogen mooier vinden. Maar het blijft wel iets heel
racistisch eigenlijk. Het is heel moeilijk om daarmee om te gaan, vooral omdat het zo vaak gezegd
wordt.
Ik heb ook al ergere dingen meegemaakt. Iemand wou tegen mij zeggen dat hij mij echt heel heel mooi
vond Hij zei: “je bent zo mooi, het kan niet dat dat echt is, er moet iets tussen je benen hangen”.
Hij bedoelde dat ik wellicht plastische chirurgie had ondergaan en dus een ladyboy zou zijn. Nu kan
ik er mee lachen, maar toen was ik echt geschokt. Het was niet de eerste keer dat ik zo’n opmerking
over ladyboys kreeg. Mensen verwachten dat ik dit opneem als een compliment. Maar dat is helemaal
geen compliment. Ik vind het heel moeilijk om in gesprek te gaan bij zo’n dingen, want dan denken
mensen heel snel dat je niet trots bent op je roots. Maar dat klopt niet. Ik ben trots over mijn
gemengde roots.
Die situaties die je nu beschrijft, hoe reageer je doorgaans op zo'n zaken?
Dat hangt natuurlijk heel hard af in welke situatie dat ik zit. Ken ik die mensen? Ben ik omringd
door mensen waarvan ik weet hoever zij mee zijn over racisme? Als je bij mensen bent waarvan je wilt
dat ze je leuk vinden, bijvoorbeeld bij je schoonfamilie. En iemand maakt de opmerking: “Je bent
echt wel mooi, zo exotisch!” Dan denk ik dat ik daar gewoon op zal lachen en knikken. Ik zou ze wel
niet bedanken, dit gaat een stap te ver. In zo’n situatie ben ik me heel bewust van mijn sociale
positie. Ik weet dat ik dan moet oppassen met wat ik zeg over racisme. Maar ik vind wel dat ik
daarover moet praten. Want het komt van mensen die belangrijk zijn voor me.
Als ik op een feestje zit met vrienden, en een vriend van mij zegt zoiets tegen mij, dan ga ik daar
wel iets van zeggen. Dan leg ik uit waarom dat het racistisch is en waarom je dit niet kan zeggen.
Stel dat ik echter op een feestje zit met mensen die ik niet zo goed ken, dan zou ik daar niet op
ingaan. Of ik zou zeggen “Ik vind het echt niet leuk als mensen dat zeggen”. Maar ik zou geen lange
uitleg geven. Je wilt dan ook de sfeer behouden op het feestje. En ik heb soms geen zin om dat uit
te leggen. Ik probeer dat wel altijd te doen, maar soms geef ik mezelf ook wel eens een pauze
(lacht). Want het zijn vaak lange, serieuze gesprekken. Meestal eindigt dat ook niet echt gezellig.
Dus dat is wel altijd een afweging die mijn vrienden van kleur en ik maken: wat is mijn sociale
positie? Kan ik het mij veroorloven om daarop in te gaan?
Als je mensen van kleur als vrienden hebt, is dit echt een additie voor je wereldbeeld en je
kijk op de realiteit.
Weet je, als dat al de zoveelste keer is, dan heb je het op een gegeven moment ook eens gehad. Maar
ik ben sowieso wel iemand die er rustig onder blijft. Ik heb al gemerkt dat ik het meest positieve
effect heb als ik daar heel rustig op reageer: “Dit is wat er scheelt. Ik weet dat je geen slecht
persoon bent, maar wil je daar dan op letten?” Ik neem ook niet altijd het woord racisme in de mond,
want dat valt natuurlijk heel slecht. Ik betrapt me er wel op dat ik vaak te snel zeg dat het niet
erg is. Maar het is wel erg. Dat moeten mensen ook beseffen. Ook wanneer het maar één opmerking van
één persoon is, die dat goed bedoelt.
Maar tegen die persoon die me een ladyboy-compliment gaf… Ik denk niet dat ik iets tegen hem wil
zeggen. Ik vind het gewoon triestig dat hij niet mee is. Als je mensen van kleur als vrienden hebt,
is dit echt een additie voor je wereldbeeld en je kijk op de realiteit. Zijn idee van de realiteit
is te hard gekleurd door racisme, waardoor hij veel mist.
Welke reactie zou je wensen van de mensen die daar rondstaan? Wens je een reactie? Welke reactie zou
je wensen?
Het zou echt tof zijn als mensen tussenkomen. Dat hoeft geen hele grote uitleg te zijn. Ik zou het
niet altijd appreciëren dat iemand de hele uitleg zou doen die ik nu heb gedaan over micro-agressie
en tokenisme en fetisjisme. Omdat je daar soms ook geen zin in hebt.
Ik wil ook vermijden dat iemand die voor me opkomt en dat ik voel dat er dankbaarheid verwacht
wordt. Soms kijken mensen naar mij: “zie je, ik heb het goed gedaan”. Maar dat is nog een ander
probleem, dat jammer genoeg niet zo veel voorkomt omdat weinig mensen tussenkomen bij zo’n
uitspraken.
Het zou ook goed zijn dat iemand eerst naar mij zou kijken. Niet om te wachten tot ik iets zeg, maar
om eerst te voelen of ik mij ongemakkelijk voel bij die opmerking. Er zijn jammer genoeg mensen van
kleur die daar geen besef van hebben of het wel als compliment zien. Niet iedereen is mee met wat
racisme inhoudt. En racisme wordt ook geïnternaliseerd. Maar als je me aankijkt en merkt dat ik het
onaangenaam vind, zou ik het tof vinden dat je kort zegt: “dat zeg je wel niet”. Ik denk ook dat ik
zou appreciëren als één van mijn vrienden zou zeggen “ja, ze is sowieso wel mooi”. Dat zet die
jongen op zijn plaats en de sfeer blijft wel positief. Moest ik toch geïnteresseerd zijn in die
jongen, zorgt dit ervoor dat ik nog steeds met hem kan praten. Want als er iemand zegt “dat is mega
racistisch, hou daar eens mee op” of “je bent die echt aan het fetisjeren”, dan is de sfeer om zeep.
Welke situaties raken jou het meest?
Ik vind het heel moeilijk wanneer mensen niet erkennen dat ik ook een persoon van kleur ben en dus
ook systemisch racisme meemaak. In een gesprek over racisme zegt iemand bijvoorbeeld: “alle
migranten die hier komen willen helemaal geen Nederlands leren”. Dan denk ik: “Ja, je hebt het wel
over mijn moeder of je hebt het wel over mij.” Ze denken echter niet aan mij omdat ik ‘één van de
goeie ben’ of ‘geïntegreerd’. Het is heel duidelijk dat ze mij niet in die groep betrekken, maar ze
vallen me wel persoonlijk aan, zonder dat te beseffen. Ik ben namelijk wel deel van die
minderheidsgroep. Dat raakt mij altijd. Als je dan zou zeggen dat dit je kwetst, omdat je tot die
groep behoort waarover veralgemeend wordt, dan kom je in een heel moeilijk parket terecht. Dan volgt
een discussie over uw identiteit en over hoe zij u classificeren.
Het tweede gaat een beetje in dezelfde richting. Ik vind het erg moeilijk wanneer (schijnbaar)
progressieve, hoogopgeleide mensen die zelf zeggen dat ze anti-racistisch zijn, met racistische
uitspraken afkomen. Of mensen die over een documentaire over racisme zeggen: “ik moet dat niet zien,
want ik ben geen racist”. Ik ben allang niet meer boos te krijgen door racisme, maar zo’n attitude
raakt me enorm. Dat heb ik ook met mensen van kleur die doen alsof zij alles weten over racisme,
gewoon omdat ze gekleurd zijn. Oké, ze hebben sowieso een voorsprong op witte mensen die niets lezen
rond het thema. Maar als ze niet lezen, weten ze soms minder dan een witte persoon die wel gelezen
heeft. Dat komt omdat ze racisme, wat een structuur is, net als iedereen wat hebben
geïnternaliseerd.
Kan je nog iets zeggen over wat racisme met je doet?
Racisme als volledig systeem raakt mij en doet heel veel verschillende dingen met mij. Het
frustreert me enorm en maakt me vrij moedeloos. Ik heb onlangs een heel goed boek gelezen: De meeste
mensen deugen van Rutger Bregman. Kort samengevat gaat het boek over de goedheid van de mens. Ik
vind dat racisme die goedheid ondermijnt. Ik heb al zoveel gekleurde vrienden ontmoet die heel boos
worden van racisme. Ze worden daardoor moedeloos en vermijden contact te leggen met witte mensen.
Maar ook witte mensen vermijden dit contact door racisme of zien het niet als een verlies als er
geen contact is.
Het is ook straf hoe het racistisch systeem nog steeds onderbelicht is. Uiteindelijk weten we alles
al. Er komt steeds meer literatuur bij. Maar hoe meer ik lees, hoe meer ik besef hoe diep het
systeem zit. Het is niet gemakkelijk om strijdvaardig te blijven wanneer er maar niks verandert.
Maar ik geef niet op!
Wat zijn je ervaringen op vlak van zoeken naar studentenjobs / politie / kot / woning /
gezondheidszorg, die samenlevingsdomeinen, wat zijn jouw ervaringen op dat vlak?
Ik heb weinig negatieve ervaringen op dit vlak. Mijn kot vinden liep vlot. Als ik een presentatie
geef aan gastdocenten die mij nog niet kennen en ik praat heel mooi Nederlands - want dan let ik
automatisch op mijn uitspraak - dan zijn ze wel aangenaam verrast, wat op zich al problematisch is.
Maar het feit dat wij deel uitmaken van een minderheid veroorzaakt veel angst en is een constante
bezigheid van mij en mijn mama. Ik heb heel veel angst voor de politie, terwijl ik zelf nog nooit
een echt negatieve ervaring heb gehad. Dit komt omdat zij ervan uitgaan dat ik Engels praat. Als ik
dan in perfect Nederlands antwoord, zijn ze zo van hun melk dat ze mij extreem vriendelijk
behandelen. Dus is dat dan positief of negatief? Maar ik ben me over het algemeen heel hard bewust
van alle discriminatie die mogelijk is en dan ben ik daar wel veel mee bezig. Als ik mijn CV maak
staat er geen foto, mijn tweede Chinese naam kan weggelaten worden. Door racisme heb ik een
ingebakken wantrouwen. Racisme zorg ervoor dat ik heel wantrouwig op een presentatie sta of heel
wantrouwig naar een sollicitatie ga of heel wantrouwig over de straat loop. Met COVID, of in het
algemeen, heb ik heel veel schrik om de regels ook maar een beetje te doorbreken, want ik ben van
kleur, dus ze gaan mij er direct uithalen.
Je benoemt iets dat ik al vaker gehoord heb van mensen met een migratiegeschiedenis: het preventief
alert moeten zijn, voor feiten die zouden kunnen gebeuren en die met andere mensen ook effectief
gebeuren.
Misschien komt het net door die hyperalertheid dat je het niet echt meemaakt. Doordat je overdreven
beleefd bent en heel goed meewerkt met de politie.
Nu ben ik heel trots dat ik Belg ben. Maar dat heeft heel lang geduurd omdat ik ook heel
lang boos was op België. Maar ik ben nu wel echt op het punt dat ik zeg, ik ben wel echt ook
een Vlaming.
Wil je nog iets toevoegen?
Het geeft mij als Aziatisch meisje wel een tof gevoel dat er meer aandacht komt voor de Aziatische
ervaringen van racisme. Ik denk dat dat zo lang geduurd heeft omdat wij veel minder gegroepeerd
zijn. Aziaten zijn veel meer verspreid, velen hebben geen Aziatische vrienden. Daarom is het
moeilijk voor ons een communitygevoel te creëren. Er is heel weinig onderzoek, er zijn weinig
campagnes of artikels om zich aan op te hijsen. Het is daarom niet evident om zich gehoord te voelen
en erkenning te krijgen. Bij Aziaten moet je echt al ‘racism Asian’ gaan intikken om informatie te
vinden. Het is ook anders om met Aziaten over racisme te praten dan met zwarten of Turken, ook al
delen we gelijkaardige ervaringen. Je kan de vooroordelen van zwarten of Turken niet vergelijken met
de vooroordelen die Aziaten ondervinden. We kunnen samen strijden tegen racisme, maar we kunnen
moeilijker uitwisselen over anekdotes. Net daarom is het echt belangrijk om specifieke aandacht aan
anti-Aziatisch racisme te besteden.
Astrid* is een schuilnaam.
